5 เรื่องที่คุณอาจไม่รู้เกี่ยวกับฟิล์มน้ำตาของคุณ
น้ำตาของเรามีความสำคัญมาก น้ำตาจะก่อตัวเป็นเกราะป้องกันที่เรียกว่า “ฟิล์มน้ำตา” ที่เคลือบดวงตาเราไว้เสมอแม้ว่าเราจะไม่ได้ร้องไห้ก็ตาม การทำงานที่ผิดปกติของฟิล์มน้ำตาอาจนำไปสู่ปัญหาทางด้านดวงตา เช่น โรคตาแห้ง (Dry Eye Disease, DED) เมื่อพิจารณาถึงความสำคัญของฟิล์มน้ำตา ต่อไปนี้เป็น 5 สิ่งที่คุณควรรู้เพื่อทำความเข้าใจถึงสุขภาพดวงตาของคุณได้ดียิ่งขึ้น
1. ฟิล์มน้ำตาเป็นปราการด่านหน้าที่คอยปกป้องดวงตาของเรา
ฟิล์มน้ำตาถูกสร้างขึ้นและกระจายไปทั่วผิวดวงตาเมื่อเรากระพริบตา เป็นการเคลือบกระจกตาของเรา โดยมีบทบาทสำคัญในการรักษาพื้นผิวของดวงตาให้เรียบเนียน ใส และชุ่มชื้น ป้องกันความเสียหายที่เกิดจากฝุ่นละออง แบคทีเรีย หรืออากาศแห้ง1-3
- C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to Dry Eye Disease (keratoconjunctivitis sicca)? Medscape. Latest accessed August 25, 2019.
- Facts About Dry Eye. The national eye institute. https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Last accessed August 25, 2019.
- Dartt, D A, and M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/
2. ฟิล์มน้ำตาไม่ได้มีเพียงชั้นของน้ำเกลือเพียงชั้นเดียว
คุณเคยชิมรสชาติน้ำตาของตัวเองหรือไม่ เค็มใช่ไหม อย่างไรก็ตาม ฟิล์มน้ำตาไม่ได้ทำมาจากน้ำเกลือเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่มีถึง 3 ชั้นด้วยกัน: ชั้นนอก (ชั้นไขมัน) ชั้นกลาง (ชั้นน้ำ) และชั้นใน (ชั้นเมือก/โปรตีน)1-3
- C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to Dry Eye Disease (keratoconjunctivitis sicca)? Medscape. Latest accessed August 25, 2019.
- Facts About Dry Eye. The national eye institute. https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Last accessed August 25, 2019.
- Dartt, D A, and M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/
3. แต่ละชั้นของฟิล์มน้ำตามีการทำงานเฉพาะ
ชั้นนอก ซึ่งผลิตขึ้นโดยต่อม Meibomian gland (ต่อมไขมัน) ที่เปลือกตาเป็นส่วนใหญ่ ช่วยปกป้องการระเหยของชั้นน้ำที่อยู่ด้านล่าง จึงทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกัน1-6
ชั้นกลาง ซึ่งผลิตโดยต่อม Lacrimal gland (ต่อมน้ำตา) ทำให้พื้นผิวดวงตาชุ่มชื้น ปกป้องกระจกตา และ “ชะล้าง” เชื้อจุลินทรีย์ก่อโรค1-6
ชั้นใน ผลิตโดยเซลล์พิเศษที่อยู่บนพื้นผิวดวงตา เชื่อมต่อกับผิวกระจกตาและยึดโครงสร้างสามชั้นเข้าไว้ด้วยกัน นอกจากนี้ยังช่วยให้ชั้นน้ำตรงกลางหล่อลื่นทุกครั้งที่กะพริบตา1-6
- C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to Dry Eye Disease (keratoconjunctivitis sicca)? Medscape. Latest accessed August 25, 2019.
- Facts About Dry Eye. The national eye institute. https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Last accessed August 25, 2019.
- Dartt, D A, and M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/
- Arita R, Fukuoka S, Morishige N. Functional Morphology of the Lipid Layer of the Tear Film. Cornea. 2017 Nov;36 Suppl 1:S60-S66. doi: 10.1097/ICO.0000000000001367. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28957980
- Jennifer P. Craig, Laura E. Downie. Contact Lenses. (6ed). 2019, pp97-116.
- Dilly P.N. (1994) Structure and Function of the Tear Film. In: Sullivan D.A. (eds) Lacrimal Gland, Tear Film, and Dry Eye Syndromes. Advances in Experimental Medicine and Biology, vol 350. Springer, Boston, MA.
4. เกิดอะไรขึ้นกับฟิล์มน้ำตาในผู้ที่เป็นโรค DED
โรค DED มีสองประเภทหลักโดยเกิดจาก:
การระเหยของน้ำตาเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจเป็นผลมาจากความบกพร่องของต่อมไขมันที่เปลือกตาและความผิดปกติของชั้นไขมันด้านนอก การระเหยออกจากผิวดวงตาที่มากเกินไปทำให้เกิดความแห้งและแม้กระทั่งการอักเสบ1-6
การผลิตน้ำตาลดลง ซึ่งอาจเป็นผลมาจากความบกพร่องของต่อมน้ำตาและทำให้คุณภาพของชั้นน้ำตรงกลางลดลง ฟิล์มน้ำตาจะไม่คงตัวและทำให้เกิดจุดแห้ง (dry spot) บนผิวกระจกตา1-6
เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา จักษุแพทย์ในเอเชียได้ค้นพบโรค DED ประเภทใหม่ที่เรียกว่า Tear film Breakup Time (TBUT) (เวลาที่น้ำตาสามารถคงสภาพ) หากเวลา TBUT ของคุณน้อยกว่า 5 วินาทีในการทดสอบวินิจฉัย คุณอาจเป็นโรค DED7 โดยทั่วไปแล้วฟิล์มน้ำตาที่ไม่คงตัวเป็นสาเหตุสำคัญของโรค DED ประเภทใดประเภทหนึ่ง8 จึงต้องพยายามปกป้องฟิล์มน้ำตาของคุณ
- Suvarna P. Phadatare, et al. A Comprehensive Review on Dry Eye Disease: Diagnosis, Medical Management, Recent Developments, and Future Challenges. Advances in Pharmaceutics. http://dx.doi.org/10.1155/2015/704946
- Dry eyes. Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes. Last accessed August 25, 2019.
- Facts About Dry Eye. The national eye institute. https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Last accessed August 25, 2019.
- C Stephen Foster. Dry Eye Disease (Keratoconjunctivitis Sicca). Medscape. Last accessed August 25, 2019.
- Li DQ1, Chen Z, Song XJ, Luo L, Pflugfelder SC. Stimulation of matrix metalloproteinases by hyperosmolarity via a JNK pathway in human corneal epithelial cells. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2004 Dec;45(12):4302-11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=15557436
- The definition and classification of Dry Eye Disease: report of the Definition and Classification Subcommittee of the International Dry Eye WorkShop (2007). Ocul Surf. 2007 Apr;5(2):75-92. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=17508116
- Tsubota K. Short tear film breakup time-type dry eye. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2018;59:DES64–DES70.
- Tsubota K, et al. New Perspectives on Dry Eye Definition and Diagnosis: A Consensus Report by the Asia Dry Eye Society. The Ocular Surface. 2017;15(1):65-76.
5. ปกป้องฟิล์มน้ำตาอย่างไร
สามารถปกป้องฟิล์มน้ำตาของเราได้โดยใช้เคล็ดลับที่เป็นประโยชน์เหล่านี้:1-2
- ลดเวลาอยู่หน้าจอและหยุดพักเป็นประจำ
- ใช้แว่นสายตา/แว่นกันแดดเพื่อปกป้องดวงตาจากแสงแดด ลม หรืออากาศแห้ง
- หากต่อมไขมันที่เปลือกตาทำงานผิดปกติ แผ่นประคบร้อนอาจช่วยได้
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการได้รับควันบุหรี่โดยไม่ได้สูบ
- ดื่มน้ำให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงอากาศร้อนจัด
- Dry eyes. Mayo Clinic.https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes. Last accessed August 25, 2019.
- Facts About Dry Eye. The national eye institute. https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Last accessed August 25, 2019.
Five‐item Dry Eye Questionnaire (DEQ-5).