5 điều bạn có thể chưa biết về màng nước mắt

18/01/2019

Nước mắt có vai trò rất quan trọng. Nước mắt sẽ hình thành một "tấm chắn" gọi là màng nước mắt để bao phủ lấy mắt, kể cả khi chúng ta không khóc. Việc màng nước mắt hoạt động trái với bình thường có thể dẫn đến nhiều vấn đề về mắt, chẳng hạn như bệnh khô mắt. Vì màng nước mắt rất quan trọng, dưới đây là 5 điều bạn cần biết để giữ gìn một đôi mắt sáng.

Thông thường, mắt của một người thiết kế đồ họa phải nhìn tập trung vào màn hình máy tính hơn 8 tiếng mỗi ngày.

1. Màng nước mắt là hàng rào bảo vệ tiên phong cho đôi mắt bạn

Màng nước mắt được hình thành và trải khắp bề mặt mắt khi chúng ta chớp mắt. Màng này sẽ phủ lên giác mạc. Nó có vai trò thiết yếu trong việc giữ cho bề mặt mắt được mịn, sáng và ẩm, giúp ngăn ngừa những tác nhân như bụi, vi khuẩn hoặc không khí khô.^1-3

Tài liệu tham khảo

C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to dry eye disease (keratoconjunctivitis sicca) [Cấu trúc của màng nước mắt có liên quan gì đến bệnh khô mắt (keratoconjunctivitis sicca)]? Medscape. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Sự thật về bệnh khô mắt. National Eye Institute (Viện Mắt Quốc gia). https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Dartt, D A và M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease [Sự phức tạp của màng nước mắt: tầm quan trọng trong việc cân bằng nội môi và rối loạn chức năng khi mắc bệnh]. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/

2. Màng nước mắt không chỉ là một lớp muối sinh lý

Bạn có từng nếm nước mắt của chính mình không? Mặn nhỉ? Tuy nhiên, màng nước mắt không chỉ làm từ nước muối sinh lý đâu. Nó bao gồm 3 lớp: lớp ngoài (lớp dầu), lớp giữa (lớp nước) và lớp trong (lớp mucin/protein).^1-3

Tài liệu tham khảo

C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to dry eye disease (keratoconjunctivitis sicca) [Cấu trúc của màng nước mắt có liên quan gì đến bệnh khô mắt (keratoconjunctivitis sicca)]? Medscape. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Sự thật về bệnh khô mắt. National Eye Institute (Viện Mắt Quốc gia). https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Dartt, D A và M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease [Sự phức tạp của màng nước mắt: tầm quan trọng trong việc cân bằng nội môi và rối loạn chức năng khi mắc bệnh]. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/

3. Mỗi lớp màng nước mắt đều có những chức năng riêng biệt

Lớp ngoài, chủ yếu là lớp do tuyến nhử mắt tiết ra (tuyến dầu), có chức năng bảo vệ lớp nước bên dưới khỏi bị bốc hơi, do đó có thể coi là lớp phòng ngự.^1-6

Lớp giữa, do tuyến lệ sản xuất, giúp giữ ẩm cho bề mặt mắt, bảo vệ giác mạc và ngăn chặn các mầm bệnh.^1-6
Lớp trong, được sản xuất bởi những tế bào đặc biệt trên bề mặt mắt, có chức năng kết nối bề mặt giác mạc và bảo vệ cấu trúc 3 lớp của màng nước mắt. Nó cũng giúp lớp nước ở giữa bôi trơn cho mắt sau mỗi lần chớp mắt.^1-6

Tài liệu tham khảo

C Stephen Foster. What is the anatomy of tear film relevant to dry eye disease (keratoconjunctivitis sicca) [Cấu trúc của màng nước mắt có liên quan gì đến bệnh khô mắt (keratoconjunctivitis sicca)]? Medscape. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Sự thật về bệnh khô mắt. National Eye Institute (Viện Mắt Quốc gia). https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Dartt, D A và M D P Willcox. Complexity of the tear film: importance in homeostasis and dysfunction during disease [Sự phức tạp của màng nước mắt: tầm quan trọng trong việc cân bằng nội môi và rối loạn chức năng khi mắc bệnh]. Experimental eye research vol. 117 (2013): 1-3. doi:10.1016/j.exer.2013.10.008. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4225770/
Arita R, Fukuoka S, Morishige N. Functional Morphology of the Lipid Layer of the Tear Film [Hình thái của lớp lipid của màng nước mắt]. Cornea. 11/2017;36 Suppl 1:S60-S66. doi: 10.1097/ICO.0000000000001367. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28957980
Jennifer P. Craig, Laura E. Downie. Eye Contact Lens [Kính áp tròng]. (6ed). 2019, pp97-116.
Dilly P.N. (1994) Structure and Function of the Tear Film [Cấu trúc và chức năng của màng nước mắt]. In: Sullivan D.A. (eds) Lacrimal Gland, Tear Film, and Dry Eye Syndromes [Tuyến lệ, màng nước mắt và các hội chứng khô mắt]. Advances in Experimental Medicine and Biology, vol 350. Springer, Boston, MA.

4. Khi bị khô mắt thì màng nước mắt bị làm sao?

Bệnh khô mắt có thể phân ra hai nguyên nhân chính:
Nước bốc hơi quá nhanh, có thể do chức năng của tuyến nhử mắt và lớp dầu bên ngoài bị rối loạn. Việc nước bốc hơi quá nhiều khỏi bề mặt mắt có thể khiến mắt bị khô và thậm chí là viêm.^1-6

Nước mắt tiết ra quá ít, có thể do chức năng của tuyến lệ bị rối loạn và vì vậy nên chất lượng của lớp nước giữa bị giảm sút. Màng nước mắt trở nên không ổn định và các điểm khô bắt đầu hình thành trên bề mặt giác mạc.^1-6

Trong những năm qua, các bác sĩ mắt ở châu Á đã phát hiện ra một loại bệnh khô mắt mới được gọi là Thời gian vỡ màng nước mắt ngắn (TBUT). Nếu khi chẩn đoán, TBUT của bạn dưới 5 giây thì bạn có thể mắc bệnh này.⁷ Nói chung, dù là loại nào đi chăng nữa thì màng nước mắt không ổn định vẫn là nguyên nhân chính gây ra bệnh khô mắt.⁸ Do đó, bạn cần hết sức bảo vệ lớp màng này.

Tài liệu tham khảo

Suvarna P. Phadatare, et al. A Comprehensive Review on Dry Eye Disease: Diagnosis, Medical Management, Recent Developments, and Future Challenges [Nghiên cứu đánh giá toàn diện về bệnh khô mắt: Chẩn đoán, quản lý y tế, thành tựu gần đây và thách thức tương lai]. Advances in Pharmaceutics. http://dx.doi.org/10.1155/2015/704946
Dry eyes [Mắt khô]. Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Sự thật về bệnh khô mắt. National Eye Institute (Viện Mắt Quốc gia). https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
C Stephen Foster. Dry Eye Disease (Keratoconjunctivitis Sicca) [Bệnh khô mắt (Keratoconjunctivitis Sicc)]. Medscape. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Li DQ¹, Chen Z, Song XJ, Luo L, Pflugfelder SC. Stimulation of matrix metalloproteinases by hyperosmolarity via a JNK pathway in human corneal epithelial cells [Kích thích hoạt động tiết ra họ matrix metalloproteinas bằng cách gia tăng áp lực thẩm thấu qua đường JNK trong tế bào biểu mô giác mạc của con người]. Invest Ophthalmol Vis Sci. 12/2004;45(12):4302-11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=15557436
The definition and classification of dry eye disease: report of the Definition and Classification Subcommittee of the International Dry Eye WorkShop (2007) [Định nghĩa và phân loại các chứng bệnh khô mắt: báo cáo của Tiểu ban Định nghĩa và Phân loại Hội thảo Khô mắt Quốc tế (2007)]. Ocul Surf. 04/2007;5(2):75-92. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?term=17508116
Tsubota K. Short tear film breakup time-type dry eye [Bệnh khô mắt dạng thời gian vỡ màng nước mắt ngắn]. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2018;59:DES64–DES70.
Tsubota K, et al. New Perspectives on Dry Eye Definition and Diagnosis: A Consensus Report by the Asia Dry Eye Society [Quan điểm mới về định nghĩa và chẩn đoán bệnh khô mắt: Báo cáo thống nhất của Asia Dry Eye Society]. The Ocular Surface. 2017;15(1):65-76.

5. Làm thế nào để bảo vệ màng nước mắt?

Chúng ta có thể bảo vệ màng nước mắt bằng các cách sau:^1-2

Giảm thời gian nhìn vào màn hình và thường xuyên cho mắt nghỉ ngơi.
Đeo kính râm để bảo vệ mắt khỏi nắng, gió hoặc không khí khô.
Nếu tuyến nhử mắt của bạn bị rối loạn thì có thể đắp miếng vải ấm lên mắt.
Hạn chế hút thuốc và hít phải khói thuốc lá.
Uống đủ nước và tránh những nơi có không khí khô, nóng.

Tài liệu tham khảo

Dry eyes [Mắt khô]. Mayo Clinic.https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dry-eyes. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.
Sự thật về bệnh khô mắt. National Eye Institute (Viện Mắt Quốc gia). https://nei.nih.gov/health/dryeye/dryeye. Lần truy cập gần nhất: 25/08/2019.