Bệnh Khô Mắt Phổ Biến Hơn Sau COVID

Trong 2 năm qua, gần 600 triệu bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc bệnh COVID-19. Đại dịch không chỉ khiến nhiều người tử vong mà những người từng nhiễm bệnh cũng đang phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh hậu Covid-19.¹

Điều kiện sau COVID

Tình trạng hậu COVID-19 là một loạt các vấn đề sức khỏe mà mọi người gặp phải sau khi bị nhiễm SARS CoV-2, vi rút gây ra bệnh COVID-19. Những tình trạng này có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng hoặc hàng năm và đôi khi thậm chí có thể biến mất rồi quay trở lại. Bất kỳ ai bị nhiễm SARS CoV-2 đều có thể mắc các bệnh lý hậu COVID, ngay cả ở những người có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng của COVID-19.²

Các triệu chứng hậu COVID-19 có thể khác nhau, từ không đặc hiệu (như mệt mỏi) đến các triệu chứng liên quan đến hệ hô hấp, tim mạch, thần kinh hoặc tiêu hóa.² Các triệu chứng của bệnh khô mắt (DED) cũng được ghi nhận là phổ biến.³

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Trung Quốc đã phát hiện ra rằng cứ 5 bệnh nhân sau Covid-19 thì có 1 người gặp ít nhất 1 triệu chứng liên quan đến bệnh khô mắt bao gồm mờ mắt, ngứa mắt, đau hoặc cảm giác nóng rát và đỏ mắt. Họ cũng lưu ý rằng các triệu chứng có xu hướng dữ dội hơn khi mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng COVID-19 ngày càng tăng.³

COVID-19 VÀ BỆNH KHÔ MẮT (DED)

Khô mắt là gì?

Khô mắt (viêm kết giác mạc khô) là tình trạng xảy ra khi mắt bị kích thích do tuyến lệ sản xuất không đủ nước mắt hoặc khi nước mắt bay hơi quá nhanh. DED thường mãn tính và thậm chí có thể xảy ra ở những người khỏe mạnh.⁴ Trong trường hợp nghiêm trọng, nó cũng có thể gây ra các vấn đề về thị lực.¹

Một số triệu chứng phổ biến nhất gợi ý có thể mắc DED bao gồm:⁵

Cảm giác nóng rát, khó chịu hoặc ngứa

Đỏ mắt

Sự hiện diện của sợi giác mạc

Tăng chảy nước mắt do kích ứng

Nhìn mờ

Covid-19 gây khô mắt như thế nào?

Các nhà nghiên cứu đã đề xuất mối liên hệ có thể có giữa SARS-CoV-2 và sự phát triển của DED. Ngoài ra, những thay đổi về thể chất hoặc lối sống do đại dịch mang lại có thể góp phần gây ra DED.

Sự hiện diện của virus có thể làm thay đổi môi trường vi mô trên bề mặt mắt, bao gồm cả hệ vi sinh vật. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng trên bề mặt nhãn cầu, một trong số đó là sự rối loạn chức năng của tuyến meibomian trong mắt.³ Những tuyến đó không tiết đủ dầu vào phim nước mắt và khiến nước mắt bay hơi nhanh hơn.

Nhiễm SARS-CoV-2 có thể gây ra sự thay đổi cấu trúc ở các sợi thần kinh nhỏ trên bề mặt mắt, có liên quan đến sự khởi phát của DED. Mức độ nghiêm trọng của những thay đổi đó tỷ lệ thuận với cường độ các triệu chứng DED.⁶

Cuối cùng, ngay cả khi không bị nhiễm bệnh cũng có thể bị DED do thời gian sử dụng thiết bị tăng lên kể từ khi bùng phát COVID-19,⁷ hoặc do luồng khí rò rỉ xung quanh khẩu trang đeo hàng ngày chạm vào mắt và làm khô chúng.⁸

Mắt có thể bị ảnh hưởng bởi phương pháp điều trị COVID-19 không?

Một trong những lý do giải thích mối liên quan giữa DED và mức độ nghiêm trọng của COVID-19 có thể là do việc điều trị ở giai đoạn cấp tính. Khi nhập viện do mắc Covid-19 nặng, bệnh nhân thường phải thở máy. Quá trình này có thể dẫn đến tình trạng ứ nước trong kết mạc (sưng kết mạc) và làm suy yếu khả năng đóng mí mắt. Hơn nữa, các loại thuốc được sử dụng trong quá trình nhập viện ICU có thể làm giảm phản xạ chớp mắt và sự săn chắc của các cơ nhắm mí mắt. Luồng khí từ hệ thống cung cấp oxy có thể làm bay hơi phim nước mắt. Tuy nhiên, tác dụng lâu dài đối với phim nước mắt sau điều trị COVID-19 vẫn chưa được nghiên cứu, đặc biệt ở những bệnh nhân thở oxy.³

Mẹo để giảm nguy cơ mắc bệnh DED

Nhiều lời khuyên được đưa ra giúp giảm triệu chứng khô mắt. Dưới đây là một số có thể áp dụng:^5,9

Hãy đảm bảo rằng khẩu trang vừa khít trên đỉnh mũi và không cọ vào mí mắt dưới.

Nhỏ nước mắt nhân tạo thường xuyên để dưỡng ẩm cho mắt. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, có thể cần nhỏ thuốc vài lần trong ngày hoặc chỉ một lần trong ngày.

Chuyển từ kính áp tròng sang kính cận hoặc sử dụng loại kính được thiết kế đặc biệt cho mắt khô. Những loại tròng kính này giúp bảo vệ bề mặt của nhãn cầu và duy trì độ ẩm.

Làm dịu đôi mắt bằng cách chườm ấm hàng ngày. Điều này sẽ giúp thư giãn đôi mắt.

Nháy mắt thường xuyên và áp dụng quy tắc 20-20-20 trong thời gian sử dụng màn hình: Cứ sau 20 phút, nghỉ 20 giây và nhìn vào vật gì đó cách xa ít nhất 20 feet (6 m).

Có thể dùng omega-3 hoặc dầu cá để cải thiện triệu chứng khô mắt. Một số thử nghiệm đã cho thấy lợi ích của những chất bổ sung này.

Đeo kính râm trước khi ra ngoài để tránh tiếp xúc với nắng và gió. Thời gian tiếp xúc với nắng và gió càng lâu thì tốc độ bay hơi của nước mắt càng cao.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi các triệu chứng khô mắt sau COVID kéo dài hoặc trầm trọng hơn ngay cả khi thay đổi lối sống và sử dụng các sản phẩm không kê đơn, hoặc mắt bị đau và đỏ có hoặc không có thay đổi về hình dạng mí mắt, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa. Các phương pháp điều trị tại phòng khám bao gồm thuốc hoặc thủ thuật:^10,11

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm viêm mắt hoặc bổ sung thêm nước cho mắt. Những loại thuốc này có thể là thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ, gel, v.v.

Bệnh nhân có thể được điều trị bằng các thiết bị hoặc thủ thuật khác để giữ nước trên bề mặt nhãn cầu và cải thiện các triệu chứng DED.