อย่าลืมเกี่ยวกับโรคตาแห้งในเด็ก!

สาเหตุของโรคตาแห้งในเด็ก อาการโรคตาแห้งในเด็ก การรักษาโรคตาแห้งในเด็ก

โรคตาแห้งยังไม่ได้รับการวินิจฉัยและไม่ได้รับการรักษาในเด็ก เช่นเดียวกับในผู้ใหญ่ อาการตาแห้งในเด็กอาจทำให้รู้สึกไม่สบายและอาจส่งผลต่อการมองเห็นในกรณีที่มีอาการรุนแรง

ความชุก

รายงานทางระบาดวิทยาของ TFOS DEWS II (Tear Film & Ocular Surface Society Dry Eye Workshop II) แสดงให้เห็นว่าหลังจากก้าวเข้าสู่ช่วงอายุสี่สิบแล้ว ความชุกของอาการตาแห้งเพิ่มขึ้นแบบเชิงเส้น ที่น่าสนใจก็คือ ข้อมูลบางส่วนเกี่ยวกับเด็กที่รวมอยู่ในการวิเคราะห์แสดงให้เห็นว่าในช่วงอายุ 15 ถึง 18 ปีมีความชุกของอาการตาแห้งที่ได้รับการวินิจฉัยทางคลินิกต่ำที่สุด แต่ก็มีความชุกของอาการตาแห้งสูงผิดปกติ

สาเหตุ

• การใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น สมาร์ทโฟน แล็ปท็อป คอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ และเครื่องเล่นเกม เป็นประจำและเป็นเวลานานจะลดอัตราการกะพริบตาและทำให้เกิดโรคตาแห้งเนื่องจากมีการระเหยของน้ำตามากเกินไป โชคไม่ดีที่การใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้น
• ภาวะต่อมไขมันที่เปลือกตาทำงานผิดปกติ (Meibomian Gland Dysfunction, MGD) กลายเป็นเรื่องที่พบบ่อยมากขึ้น ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อองค์ประกอบของฟิล์มน้ำตาและทำให้ตาแห้งได้ ต่อม Meibomian glands เป็นต่อมไขมันขนาดเล็กที่เปลือกตา ภาวะ MGD เกิดขึ้นเมื่อสารคัดหลั่งจากต่อมไขมันที่เปลือกดามีความข้นขึ้นและอุดตันเนื่องจากการอักเสบ การอุดตัน และ/หรือการฝ่อของต่อม ผู้ป่วยจะมีอาการเปลือกตาอักเสบ ระคายเคือง คันเปลือกตา ขอบเปลือกตาแดง
• โรคภูมิแพ้ของดวงตา (โรคภูมิแพ้ขึ้นตา) จะลดความคงตัวของฟิล์มน้ำตา ทำให้การทำงานของต่อมไขมันที่เปลือกตาและการหลั่งเมือกของน้ำตาบกพร่อง เป็นผลให้เกิดการอักเสบที่ผิวของลูกตา และส่งผลต่อเส้นประสาทของกระจกตา
• โรคทางระบบ: โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง เช่น กลุ่มอาการ Sjogren (Sjogren syndrome, SS) โรคข้ออักเสบไม่ทราบสาเหตุในเด็ก (Juvenile Idiopathic Arthritis, JIA) และโรคหายากที่เป็นมาแต่กำเนิด ที่ส่งผลกระทบต่อการทำงานของต่อมน้ำตาและเส้นประสาทของกระจกตา
• การขาดวิตามินเอ
• ยาหลายชนิดที่กระตุ้นหรือทำให้โรคตาแห้งรุนแรงขึ้น ได้แก่ ยาเรตินอยด์สำหรับรักษาสิว ทั้งแบบทั่วร่างกายและแบบใช้ภายนอก ยาแก้แพ้ทั้งแบบทั่วร่างกายและแบบใช้ภายนอก และยาหยอดตาที่ใช้เบนซาลโคเนียมคลอไรด์ (Benzalkonium Chloride) เป็นสารกันเสีย
• การใช้คอนแทคเลนส์

การแสดงอาการ

ขึ้นอยู่กับอายุของเด็ก เขา/เธออาจไม่สามารถแสดงความรู้สึกไม่สบายได้ พ่อแม่ผู้ปกครองควรสังเกตสัญญาณต่อไปนี้เป็นสิ่งสำคัญ:

• กระพริบตาถี่ ๆ
• เอามือลูบตาตลอดเวลา
• ตาแดง
• รู้สึกเหมือนมีฝุ่นหรือทรายเข้าตา

• คันตา
• ตาแพ้แสง
• ตาพร่ามัว

การวินิจฉัยโรคตาแห้งในเด็ก

สาเหตุที่โรคตาแห้งยังไม่ได้รับการวินิจฉัยในเด็กก็คือสามารถตรวจสอบได้ยากมาก พ่อแม่ผู้ปกครองควรพาลูกไปพบแพทย์จักษุแพทย์เนื่องจากการรักษาอย่างทันท่วงทีเป็นเรื่องที่สำคัญ

การรักษา

• รักษาโรคประจำตัวและเปลี่ยนยาที่ทำให้เกิดอาการตาแห้ง
• เปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิต ซึ่งประกอบไปด้วยการลดระยะเวลาอยู่หน้าจอและการพักสายตาเป็นระยะ ใช้แว่นกันแดดที่มีแผ่นบังด้านข้างเพื่อลดอาการเมื่ออยู่ในสภาพลมแรงหรืออากาศแห้ง จำกัดการได้รับควันบุหรี่โดยที่ไม่ได้สูบ
• การศึกษาเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนอาหารที่เป็นไปได้ เพิ่มกรดไขมันโอเมก้า 3 (ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือจากปลาที่มีน้ำมัน เช่น ปลาแซลมอน ปลาซาร์ดีน ปลาทูน่า ปลาเทราต์ ปลากระตัก) และเมล็ดแฟลกซ์
• รักษาเปลือกตาอักเสบด้วยการรักษาสุขอนามัยบริเวณเปลือกตา ประคบร้อนที่เปลือกตา รักษาเชื้อ Demodex ด้วยทีทรีออยล์
• เสริมความสมบูรณ์ให้กับน้ำตา หล่อลื่น
• ยารักษาโรคตาแห้งตามใบสั่งแพทย์ ได้แก่ คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) ชนิดใช้ภายนอก ยากระตุ้นการสร้างน้ำตาชนิดใช้ภายนอก ไซโคลสปอริน (Cyclosporine) ชนิดใช้ภายนอก ยาปฏิชีวนะกลุ่ม Macrolide ชนิดรับประทาน
• กรณีรุนแรงส่วนใหญ่ต้องการการรักษาเพิ่มเติม

ข้อสงวนสิทธิ์: ผลงานบทความโดยผู้เชี่ยวชาญด้านการดูแลสุขภาพมีจุดมุ่งหมายเพื่อแบ่งปันความเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการรักษาทางจักษุวิทยาเท่านั้นไม่ใช่เพื่อวัตถุประสงค์อื่นใด

Dr Leo Seo Wei
Senior Consultant Ophthalmologist, Dr Leo Adult & Paediatric Eye Specialist Pte Ltd
#10-04 Mount Elizabeth Medical Centre, 3 Mount Elizabeth, Singapore 228510