Glôcôm đi kèm với khô mắt

Bệnh glôcôm(Glaucoma) là gì

Glôcôm là tình trạng dây thần kinh thị giác bị tổn thương do tăng nhãn áp. Sản xuất quá mức thuỷ dịch hoặc tắc nghẽn đường dẫn lưu thuỷ dịch là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bệnh nhân mắc bệnh glôcôm có thể mất thị lực nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi.¹

Có bốn nhóm bệnh glôcôm chính:¹

Glôcôm góc mở nguyên phát
Nhóm bệnh glôcôm phổ biến nhất (90% trường hợp) có tỷ lệ lưu hành đặc biệt cao ở người châu Á.² Các triệu chứng ban đầu rất khó phát hiện, người bệnh có thể không ghi nhận triệu chứng nào bất thường. Ở giai đoạn đầu, tầm nhìn chu biên có thể bị ảnh hưởng. Tình trạng này thường xảy ra ở cả hai mắt.³

Glôcôm góc đóng cấp
Đây trường hợp cấp cứu trong đó nhãn áp tăng lên nhanh do tắc nghẽn dòng thuỷ dịch ra khỏi mắt. Bệnh nhân có thể cảm thấy đau đầu, đau mắt, mờ mắt một bên mắt và nhìn thấy quầng cầu vồng khi nhìn vào đèn sáng.⁴

Bệnh glôcôm thứ phát
Nguyên nhân là do các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn khác về mắt hoặc rối loạn toàn thân, chẳng hạn như viêm mắt, chấn thương mắt, tiểu đường hoặc điều trị bằng thuốc nhỏ mắt steroid lâu dài.^{5, 6}

Bệnh glôcôm ở trẻ em (bẩm sinh)
Một loại hiếm gặp xảy ra ở trẻ nhỏ và có thể di truyền, do sự bất thường của hệ thống thoát lưu thuỷ dịch của mắt.⁷

Nguyên nhân gây bệnh glôcôm vẫn chưa được biết rõ, nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ:

Tuổi
Khoảng 1% số người ở độ tuổi 40 mắc bệnh glôcôm, tỷ lệ này tăng lên 10% đối với những người trên 80 tuổi.⁸

Dân tộc
Người gốc Châu Phi, Caribe và Châu Á có nhiều khả năng mắc bệnh glôcôm.⁹

Tiền căn gia đình
Cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh glôcôm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tương tự.¹⁰

Các tình trạng bệnh lý khác như tăng huyết áp, tiểu đường hoặc béo phì.¹⁰

Có mối liên hệ giữa bệnh glôcôm và bệnh khô mắt (DED)không?

Bệnh glôcôm thường đi kèm khô mắt. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khoảng 40-60% số người mắc bệnh glôcôm cũng bị khô mắt.¹¹

Nhóm bệnh nhân nguy cơ cao mắc bệnh DED và bệnh glôcôm thường giống nhau. Ví dụ, cả hai tình trạng này đều phổ biến hơn ở người lớn tuổi và những người bị tăng huyết áp, tiểu đường hoặc béo phì.^11,12

Ngoài ra, khô mắt cũng có thể mắc phải do sử dụng thuốc nhỏ mắt điều trị bệnh glôcôm. Những loại thuốc này thường chứa benzalkonium clorua (BAK), một chất bảo quản có thể ảnh hưởng đến các tế bào trên bề mặt nhãn cầu và dẫn đến khô mắt. Một số nhà nghiên cứu tin rằng BAK có thể gây tổn thương cho các tế bào sản xuất chất nhầy, một loại protein nhầy giữ cho màng nước mắt ổn định và ngăn ngừa khô bề mặt nhãn cầu.^{13, 14}

Làm thế nào để điều trị cả bệnh khô mắt và glôcôm?

Điều trị đồng thời khô mắt và bệnh glôcôm có thể là thách thức đối với cả bệnh nhân và bác sĩ. Việc điều trị DED đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe lâu dài của bề mặt nhãn cầu cũng như mang lại sự thoải mái cho bệnh nhân, điều này thường tập trung vào việc duy trì màng phim nước mắt trên bề mặt nhãn cầu. Tuy nhiên, việc điều trị bệnh glôcôm sẽ được ưu tiên vì bệnh glôcôm là căn bệnh nếu không được điều trị kịp thời vàđúng cách có thể dẫn đến suy giảm thị lực nặng hoặc mù lòa. Đối với những bệnh nhân mắc bệnh glôcôm đồng thời và bệnh khô mắt, tùy thuộc vào nguyên nhân cũng như tình trạng khô mắt, bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị:

Giảm tiếp xúc với chất bảo quản
Việc chuyển sang dùng thuốc nhỏ mắt khôngchứa chất bảo quản dùng 1 liều có thể tránh được hiện tượng khô mắt do BAK.^{14, 15} Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc trị glôcôm tại chỗ đều có công thức không chứa chất bảo quản. Ngoài ra, cần cân nhắc chi phí điều trị vì các lựa chọn dùng một liều sẽ đắt hơn nhiều, chưa kể với bệnh nhân không có sự khéo léo có thể gặp khó khăn khi xử lý các hộp đựng nhỏ.^{14, 16}

Lựa chọn thuốc nhỏ mắt kết hợp
Dùng sản phẩm kết hợp hai hoặc nhiều chất giảm số lần sử dụng và giám số lượng chất bảo quản thấm vào mắt.¹⁴

Phẫu thuật laser
Lựa chọn điều trị đầu tay cho bệnh glôcôm mới được chẩn đoán. Laser được sử dụng để tạo điều kiện thuận lợi cho dòng thuỷ dịch thoát ra khỏi mắt và giảm nhu cầu dùng thuốc nhỏ mắt. Nhưng đây không phải là cách chữa trị bệnh glôcôm vĩnh viễn vì hiệu quả của phẫu thuật có thể giảm theo thời gian.¹⁷

Điều trị DED

Sử dụng nước mắt nhân tạo
Liệu pháp ban đầu dành cho những người bị bệnh DED nhẹ. Nước mắt nhân tạo có chung đặc tính như nước mắt tự nhiên. Đây có thể coi là “thực phẩm chức năng” dành cho người bị khô mắt, có tác dụng dưỡng ẩm cho bề mặt nhãn cầu.¹⁷

Sử dụng chất bôi trơn
Gel hoặc thuốc mỡ dưỡng ẩm là những biện pháp thay thế trong điều trị DED. Thuốc mỡ sẽ mang lại cảm giác dễ chịu cho mắt nhờ khả năng bôi trơn. Chúng có hiệu quả khi sử dụng trong thời gian dài hơn và thường được sử dụng trong khi ngủ.¹⁷

Làm sạch mi
Cách đơn giản khắc phục tình trạng khô mắt. Mí mắt có tuyến tiết dầu để giảm sự bay hơi của nước mắt. Viêm mắt có thể gây tắc nghẽn các tuyến này và thuốc nhỏ mắt điều trị bệnh glôcôm có chứa hoạt chất tương tự prostaglandin có thể làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn. Massage mí mắt và vệ sinh khóe mắt hàng ngày sẽ giúp các tuyến này khỏe mạnh.¹⁷

Chặn điểm lệ
Một kỹ thuật điều trị DED bằng cách sử dụng nút chặn điểm lệ, nơi nước mắt thoát ra khỏi mắt. Điều này sẽ giúp mắt được bôi trơn vì nước mắt sẽ đọng lại trên bề mặt nhãn cầu.¹⁸

Bệnh khô mắt là một tình trạng bệnh lý về mắt rất phổ biến ở Việt Nam. The Eye Observer VN là chuyên trang thông tin về các triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh khô mắt nhằm giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn. Bài viết Bệnh glôcôm do các chuyên gia y tế đóng góp chỉ có mục đích chia sẻ chuyên ngành về các phương pháp điều trị bệnh mắt và không phục vụ bất kỳ mục đích nào khác.